Комплаенс және ол не үшін қажет?
Комплаенс бұл компанияның бизнес-функциясы, ол қызметтің мыналарға сәйкестігін анықтауға мүмкіндік береді:
1) сыртқы талаптарға (сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі ҚР заңнамасы, өзге де қолданылатын заңнама, стейкхолдерлер мен өзге де мүдделі тараптардың талаптары);
2) ішкі талаптар (компанияның ішкі құжаттары).
Комплаенс қажеттілігі компанияның сыртқы немесе ішкі талаптарын сақтамаған жағдайда материалдық (айыппұлдар, залалдар және т.б.) немесе материалдық емес залал (іскерлік беделінің жоғалуы және т. б.) келтірілуі мүмкін, компанияның қызметкерлері мен лауазымды тұлғалары (тәртіптік, әкімшілік, қылмыстық жауапкершілік) бірдей зардап шегу ықтималдығына негізделеді.
Комплаенспен кім айналысуы керек? Іс жүзінде әрбір қызметкер жұмысқа қабылдаудан бастап комплаенс саласына тартылған. Өйткені, кез-келген компанияның қызметі ҚР заңнамасының және ішкі құжаттардың белгілі бір талаптарымен байланысты. Комплаенс функциясын үйлестіру әдетте компанияда комплаенс қызметі немесе комплаенс офицері жүзеге асырады.
Комплаенстің маңыздылығын компания басшылығы қызметкерлерге жеткізуі тиіс.
Сыбайлас жемқорлық, «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» ҚР Заңының негізгі ұғымдары
Қазақстан Республикасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс – қимыл мәселесін реттейтін негізгі нормативтік құқықтық акт «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» 2015 жылғы 18 қарашадағы Қазақстан Республикасының заңы (бұдан әрі-Заң) болып табылады.
Заң сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға, азаматтардың құқықтық мәдениетін қалыптастыруға, оның барлық көріністерінде сыбайлас жемқорлыққа жол бермеуге бағытталған.
Заңның кейбір негізгі ережелеріне көшу үшін сыбайлас жемқорлық дегеннің не екенін түсініп алу қажет
«Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс – қимыл туралы» Заңның 1-бабының 6) тармақшасына сәйкес сыбайлас жемқорлық дегеніміз – жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдардың, мемлекеттiк функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдардың, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға теңестiрiлген адамдардың, лауазымды адамдардың өздерінің лауазымдық (қызметтік) өкiлеттiктерін және соған байланысты мүмкiндiктерiн жеке өзi немесе делдалдар арқылы жеке өзіне не үшінші тұлғаларға мүлiктiк (мүліктік емес) игiлiктер мен артықшылықтар алу немесе табу мақсатында заңсыз пайдалануы, сол сияқты игiлiктер мен артықшылықтарды беру арқылы осы адамдарды параға сатып алу.
Мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға теңестірілген адам – жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарына сайланған адам; Қазақстан Республикасының заңында белгiленген тәртiппен Қазақстан Республикасының Президенттiгiне, Қазақстан Республикасы Парламентiнің немесе мәслихаттардың депутаттығына, аудандық маңызы бар қалалардың, кенттердің, ауылдардың, ауылдық округтердің әкімдігіне, сондай-ақ жергiлiктi өзiн-өзi басқару сайланбалы органының мүшелігіне кандидаттар ретiнде тiркелген азамат; жергiлiктi өзiн-өзi басқару органында тұрақты немесе уақытша жұмыс iстейтiн, еңбегiне ақы төлеу Қазақстан Республикасының мемлекеттiк бюджет қаражатынан жүргізілетін қызметшi; мемлекеттік ұйымда немесе квазимемлекеттік сектор субъектісінде басқарушылық функцияларды орындайтын адам, сондай-ақ сатып алуды, оның ішінде мемлекеттік сатып алуды ұйымдастыру мен өткізу бойынша шешімдер қабылдауға уәкілеттік берілген не мемлекеттік бюджеттің және Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының қаражатынан қаржыландырылатын жобаларды іріктеу мен іске асыруға жауапты, көрсетілген ұйымдарда дербес құрылымдық бөлімшенің басшысынан төмен емес лауазымды атқаратын адам, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі мен оның ведомстволарының қызметшілері, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның қызметшілері; Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жұмыс істейтін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қызметшілері;
Басқаша айтқанда, ұйымға қатысты басқару функцияларын орындайтын, мемлекеттік бюджетке немесе Ұлттық қорға байланысты сатып алу мәселесімен және қаржыландыру жобаларымен айналысатын ұйымның қызметкерлері өздеріне немесе үшінші тұлғаларға қандай да бір игілік алу үшін оларға ҚР заңнамасымен және Компанияның ішкі құжаттарымен берілген өкілеттіктер мен мүмкіндіктерді пайдаланбауға тиіс.
Бұл үшін заң аталған тұлғалардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы шектеулерді қабылдауын, сыбайлас жемқорлық көріністеріне төзбеушілікті қамтамасыз етуді, мүдделер қақтығысын болдырмауды және т. б. болжайды.
Аталған адамдар заң талаптарын бұзған жағдайда, қылмыстық жауапкершілікке дейін (ҚР Қылмыстық кодексінің 361-371-баптары) жауапкершілік қарастырылған.
Сыбайлас жемқорлық фактілерін болдырмау мақсатында компанияның әрбір қызметкері немесе контрагенттері «KMG Drilling & Services» ЖШС сайтында орналасқан «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ АҚ жедел желісі бойынша осындай фактілер туралы хабарлауға құқылы. Дереккөздің құпиялылығына кепілдік беріледі.